Η μέρα που έφυγε ο «στρατηγός

Το είδαμε

Το 17ο λεπτό που «πάγωσε» την ΤούμπαΗ 31η Μαϊου είναι μία ημερομηνία που έχει σημαδέψει την ιστορία του ΠΑΟΚ.

Δε θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, καθώς σαν σήμερα το 1981 ο Δικέφαλος έβλεπε τον προπονητή του, Γκιούλα Λόραντ, να... σβήνει στον πάγκο του στην Τούμπα, στη διάρκεια του ντέρμπι με τον Ολυμπιακό.

Η ΠΑΕ ΠΑΟΚ θυμάται αυτό το περιστατικό, κάνοντας ένα μίνι-αφιέρωμα στον τρομερό προπονητή που έφτιαξε μία ασπρόμαυρη ομαδάρα.

Αναλυτικά:

Η μέρα που «έφυγε» ο Λόραντ

Οπως το ντεμπούτο του στον ΠΑΟΚ ήταν ένα νικηφόρο ντέρμπι απέναντι στον Ολυμπιακό τον Δεκέμβριο του 1974 (2-0), έτσι έμελλε να γραφτεί και το φινάλε επτά χρόνια αργότερα, στο δεύτερο πέρασμά του από τον ΠΑΟΚ. Και πάλι με αντίπαλο τον Ολυμπιακό. Και πάλι με νίκη. Μόνο που εκείνη τη φορά δεν πρόλαβε να δει τους παίκτες με τον Δικέφαλο στο στήθος να πανηγυρίζουν…

Ο ΠΑΟΚ έμοιαζε η ιδανική λύση. Του πρόσφερε τον ήλιο που χρειαζόταν για να ξεπεράσει τα δερματικά του προβλήματα και πολύ κυριότερο την ευκαιρία να κερδίσει τίτλους. Ετσι, ο Γκιούλα Λόραντ στα τέλη του 1974 πήρε το δρόμο για τη Θεσσαλονίκη. Εκεί που έγινε μύθος κι εκεί που έμελλε ν’ αφήσει την τελευταία του πνοή. Σαν σήμερα στις 31 Μαΐου του 1981. Στον πάγκο. Σαν μεγάλος καπετάνιος που δεν εγκατέλειψε το καράβι ακόμα και όταν ένιωθε τις δυνάμεις του να τον εγκαταλείπουν.

Οπως το ντεμπούτο του στον ΠΑΟΚ ήταν ένα νικηφόρο ντέρμπι απέναντι στον Ολυμπιακό τον Δεκέμβριο του 1974 (2-0), έτσι έμελλε να γραφτεί και το φινάλε επτά χρόνια αργότερα, στο δεύτερο πέρασμά του από τον ΠΑΟΚ. Και πάλι με αντίπαλο τον Ολυμπιακό. Και πάλι με νίκη. Μόνο που εκείνη τη φορά δεν πρόλαβε να δει τους παίκτες με τον Δικέφαλο στο στήθος να πανηγυρίζουν…

Στο 17ο λεπτό του αγώνα ΠΑΟΚ – Ολυμπιακού στη Τούμπα για την 32η αγωνιστική του πρωταθλήματος ο Λόραντ κάτι ψέλλισε στους συνεργάτες του. Κανείς δεν κατάλαβε τι είπεκαι αμέσως μετά αντιλήφθηκαν πως σωριάστηκε στο έδαφος. Ο γιατρός του ΠΑΟΚ προσπάθησε να τον επαναφέρει χωρίς αποτέλεσμα και αφού αρχικά μεταφέρθηκε στα αποδυτήρια της Τούμπας, οκτώ λεπτά πήγε με το ασθενοφόρο στο ΑΧΕΠΑ της Θεσσαλονίκης, όπου επιβεβαιώθηκε το μοιραίο.

Στη Τούμπα το ματς συνεχιζόταν και οι ποδοσφαιριστές κοιτούσαν προς τον πάγκο, δεν έβλεπαν τον προπονητή τους και καταλάβαιναν ότι κάτι συμβαίνει. Στο ημίχρονο οι υπεύθυνοι της ομάδας τους έκρυψαν την αλήθεια. Τους είπαν απλά ότι ο Λόραντ ένοιωσε αδιαθεσία και πήγε στο νοσοκομείο.

Εκείνο το ζεστό απόγευμα στην Τούμπα, ο μεγάλος Μαγυάρος δεν κατάφερε να ολοκληρώσει το παιχνίδι με τον Ολυμπιακό. Οι γιατροί είπαν ότι «η καρδιά του ήταν σμπαραλιασμένη, πρέπει να είχε καρδιοπάθεια τα τελευταία πέντε χρόνια». Οι παίκτες του, δίχως να γνωρίζουν το τραγικό τέλος, κλήθηκαν στο δεύτερο ημίχρονο να συνεχίσουν κανονικά το παιχνίδι. Νίκησαν 1-0 με το γκολ του Βασιλάκου. Στο τέλος, στα αποδυτήρια έμαθαν την αλήθεια κι έμειναν εκεί πολύ ώρα, άπραγοι, αμίλητοι.

Στο γήπεδο της Τούμπας παιζόταν και μια άλλη παράλληλη τραγωδία. Η γυναίκα του Λόραντ, Ιβ κι η μικρή τους κόρη Μολκί άκουσαν στο ραδιόφωνο ότι ο άνθρωπός τους κατέρρευσε κι έτρεξαν στη Τούμπα για να μάθουν τι συνέβαινε. Ο διερμηνέας του Λόραντ τις οδήγησε στο νοσοκομείο και τους ενημέρωσε για το τι είχε συμβεί.

Πριν το μοιραίο έμφραγμα στις 31 Μαΐου 1981 στη Τούμπα η ιατροδικαστική έκθεση έδειξε ότι ο Λόραντ είχε υποστεί άλλα δύο εμφράγματα. Το πρώτο έξι μήνες νωρίτερα και το δεύτερο μία εβδομάδα πριν το μοιραίο!

Το σοκ που προκλήθηκε στην οικογένεια του ΠΑΟΚ από την απώλεια του Λόραντ ήταν τρομακτικό. Χαρακτηριστικό είναι ότι την ίδια μέρα εκτυλίχθηκαν ακόμη δύο τραγωδίες.

Το βράδυ της Κυριακής άφησε την τελευταία του πνοή και ο Χρηστάκης, ο λαϊκός τραγουδιστής που βρισκόταν στο πατρικό του στη Καβάλα προσπαθώντας να συνέλθει από το εγκεφαλικό. Ο Χρηστάκης (Χρήστος Σύρπος) ήταν φίλος του Λόραντ… Τον είχε γνωρίσει στη Θεσσαλονίκη στη πρώτη του θητεία και τον είχε επισκεφτεί στη Φρανκφούρτη όταν ήταν προπονητής στην Αιντραχτ την οποία είχε αναλάβει στην τελευταία θέση της βαθμολογίας και την είχε οδηγήσει στα ψηλά σκαλοπάτια της Mπουντεσλίγκα.

Ο Χρηστάκης βρισκόταν στην ανάρρωση από το εγκεφαλικό που του είχε αφήσει αναπηρία στην αριστερή πλευρά. Ο Λόραντ τον φιλοξένησε στο σπίτι του και του προσέφερε κάθε βοήθεια. Όταν ο τραγουδιστής άκουσε για τον χαμό του φίλου του έπαθε το τρίτο εγκεφαλικό που ήταν και το μοιραίο!

Τη ζωή του έχασε την ίδια ημέρα κι ένας οπαδός του ΠΑΟΚ, ο 26χρονος Μιχάλης Μπορέτος, ο ο οποίος στο άκουσμα της είδησης του θανάτου του Λόραντ έπεσε στον φωταγωγό της πολυκατοικίας που διέμενε στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.

Ποιος ήταν ο Λόραντ

Ο Γκιούλα Λόραντ γεννήθηκε στην Ουγγαρία στις 6 Φεβρουαρίου του 1923. Μεσοαμυντικός, μέλος της θρυλικής Εθνικής Ουγγαρίας της δεκαετίας του ’50, προπονητής μετέπειτα – καθότι αυτομόλησε στη Γερμανία – της Καϊζερσλάουτερν, της Ντούισμπουργκ, , της Κολωνίας, των Κίκερς Οφενμπαχ (με βοηθό τον Οτο Ρεχάγκελ), της Αϊντραχτ, της Μπάγερν Μονάχου και της Σάλκε, έκλεισε την καριέρα και τη ζωή του στην Τούμπα. Συνολικά κάθισε σε 89 αγώνες στον πάγκο του ΠΑΟΚ και είναι τρίτος στη λίστα πίσω από τον Λες Σάνον και τον Άγγελο Αναστασιάδη.

Ασυμβίβαστος ο Λόραντ τον Ιανουάριο του 1949, προσπάθησε να μιμηθεί τον Κουμπάλα, που πέρασε τα σύνορα και μέσω Αυστρίας βρέθηκε στην Ιταλία, αλλά συνελήφθη στα σύνορα με την Αυστρία, στην καρότσα ενός φορτηγού. Τους επόμενους δέκα μήνες της ζωής του τους πέρασε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, φυλακισμένος από τη νέα κομμουνιστική κυβέρνηση. Τελικά αφέθηκε ελεύθερος, όταν παρενέβη ο προπονητής της εθνικής Ουγγαρίας Γκούσταβ Σέμπες.

Ενας από τους λόγους που επέλεξε την Ελλάδα και τον ΠΑΟΚ ήταν η συμβουλή του γιατρού του. Για να αντιμετωπίσει μια δερματική ασθένεια που τον ταλαιπωρούσε χρόνια, έπρεπε να ζήσει σε μια χώρα με πιο θερμό κλίμα, με ήλιο και φως.

Ο Γκιούλα Λόραντ είχε αναλάβει την τεχνική ηγεσία του ΠΑΟΚ τον Δεκέμβριο του 1974 και μάλιστα το ντεμπούτο του ήταν με νίκη κόντρα στον Ολυμπιακό (15/12/1974) με 2-0 στην Τούμπα.

Με τον Λόραντ στον πάγκο ο ΠΑΟΚ τερμάτισε πρώτος την σεζόν ´75-’76 πανηγυρίζοντας το πρώτο του πρωτάθλημα, το οποίο ουσιαστικά κατέκτησε στο ντέρμπι με την ΑΕΚ, την οποία νίκησε με 1-0 χάρη στο γκολ του Γκουερίνο. «Εμείς τρέχαμε όλη τη χρονιά με λαστιχένια παπούτσια», δήλωσε αμέσως μετά ο Ούγγρος προπονητής θέλοντας να καταδείξει τις δυσκολίες που είχε να αντιμετωπίσει ο ΠΑΟΚ για να πετύχει τον μεγάλο άθλο.

Εκείνη την αγωνιστική περίοδο πάντως, φαινόταν ήδη ότι σε αγωνιστικό επίπεδο ο ΠΑΟΚ ανοίγει τα φτερά του, καθώς η ιστορία έγραψε μεταξύ άλλων, ότι ήταν με τον Λόραντ προπονητή ο ΠΑΟΚ επικράτησε 1-0 της Μπαρτσελόνα στην Τούμπα, σε ένα από τα πρώτα κοινά ματς του Γιόχαν Κρόιφ με συμπαίκτη τον Γιόχαν Νέσκενς στους Μπλαουγκράνα.

Το καλοκαίρι του ’76, ωστόσο, επέλεξε να φύγει, καθότι ο Γιώργος Παντελάκης δεν μπορούσε να καλύψει τις υψηλές οικονομικές απαιτήσεις του, ενώ σημαντικό ρόλο έπαιξε και το επεισόδιο στο γήπεδο της Ριζούπολης λίγους μήνες νωρίτερα, με παράγοντες της ομάδας που ήθελαν να κάτσουν στον πάγκο και τον μαγυάρο κόουτς να θέλει να τους στείλει στην εξέδρα. Επεισόδιο που προφανώς δεν ξεχάστηκε, παρά τις πυροσβεστικές παρεμβάσεις που υπήρξαν.

Επέστρεψε στον ΠΑΟΚ στο τέλος Απριλίου του 1980 για την δεύτερη θητεία του στην ομάδα που έμελλε να τελειώσει με τόσο μοιραίο τρόπο.